Deskiñ ha Komz Brezhoneg

logo

Kentel 16 Mae 2022

An Amzer dremenet (l'imparfait)

• Les terminaisons 

EN (je) ES (tu) E (il, elle) EMP (nous) EC'H (vous) ENT (ils, elles) [ED (on)]

 

• Le verbe auxiliaire OBER

a RAEN ➣ que je faisais a RAEMP ➣ que nous faisions
a RAES ➣ que tu faisais a RAEC'H ➣ que vous faisiez
a RAE ➣ qu'il/elle faisait a RAENT ➣ qu'ils/elles faisaient
a RAED ➣ qu'on faisait    

 

• Le verbe KAROUT

KAREN ➣ j'aimais KAREMP ➣ nous aimions
KARES ➣ tu aimais KAREC'H ➣ vous aimiez
KARE ➣ il ou elle aimait KARENT ➣ Ils ou elles aimaient
KARED ➣ on aimait    

• Forme bloquée de l'imparfait

Le verbe KAN
Me a gane ➣ je chantais Ni a gane ➣ nous chantions
Te a gane ➣ tu chantais C'hwi a gane ➣ vous chantiez
Eñ, He a gane ➣ il ou elle chantait Int a gane ➣ ils ou elles chantaient

• Phrases types pour exercices

Exemple de phrases
Pa oan bihan e kanen kantikoù. Pa oamp bihan e kanemp kantikoù.
Pa oas bihan e kanes kantikoù. Pa oac'h bihan e kanec'h kantikoù.
Pa oa bihan e kane kantikoù. Pa oant bihan e kanent kantikoù.

Nota

La particule « e » se place entre le premier élément de la phrase et le verbe conjugué

lorsque cet élément n'est ni le sujet du verbe ni son COD.

La particule « e » provoque des mutations mixtes : G⏵C'H   GW⏵W   B⏵V   M ⏵V   D⏵T

 

La particule « a » se place entre le premier élément de la phrase et le verbe conjugué

lorsque cet élément est le sujet* du verbe ou son COD.

* dans ce cas le verbe sera toujours conjugué à la troisième personne du singulier.

La particule « a » provoque des mutations adoucissantes : K⏵G   T⏵D   P ⏵B   G ⏵C'H   GW⏵W   B⏵V    M⏵V   D⏵Z

• Exercice. Faire des phrases impliquant l'imparfait.

A quoi jouais-tu quand tu étais enfant ?Quand j'étais enfant, je jouais dehors avec mes copains.

Da petra e c'hoaries pa oas bugel ?Pa oas bugel e c'hoarien er-maez gant ma gamaladed !

 

Comment te déplaçais-tu quand tu étais adolescent ?Quand j'étais ado, j'avais une mobylette.

Penaos diblases ac'hanout pa oas krennard ?Pa oas krennard e oa ur c'hwi-tan ganin

 Pa oas krennard am boa ur c'hwi-tan.

 

Qu'apprenais-tu quand tu étais au collège ?Quand j'étais au collège j'apprenais le latin.

Petra deskes pa oas skolaj ?Pa oas skolaj e desken al latin.

 

Où habitiez(viviez)-vous quand vous travailliez ?Quand nous travaillions, nous habitions à Pacé.

Pelec'h vevec'h pa labourec'h ?Pa labouremp e vevemp eus Pacé.

 

Quel âge avait ton père quand elles sont nées ?Quand elles sont nées, mon père avait trente ans.

Pe oad e oa da dad pa oa ganet  da c'hoarezed gevell ?Pa oant ganet e oa oadet tregont vloaz ma zad.

 

Quelle voiture aviez-vous en 1974 ?Nous avions une splendide Renault 15.

Peseurt karr ho poa e mil nav kant pevarzek ha triugent ?Ur kaer-dispar Renault Pemzek hor boa.

• Petra zo nevez ?

Disul an abardaez, sellet am boa ouzh ma skin-wel gant Youtube, ur sonadeg° Tom Petty enrollet e daou mil seitek e Chicago.

Plijout a rae din kalz ar soner-se hag e sonerien Ar "Heartbreaker". Marteze unan eus e sonadegoù diwezhañ.

Pegwir marv eo un tamm amzer goude. Un sonadeg vrav e oa.

•  eus (‘deus) :  « de » marquant l'origine ou la provenance.

• Vocabulaires et expressions leçon du 10 & 17 mai 2022

Bet e oan o ….➣ je suis allé

Me gav din➣ je trouve

War bouez➣ à part

War un dro➣ en même temps

Hag a …(v)➣ qui ….

Margodennoù➣ marionnettes

Hud➣ magiques'asseoir

Digor kalon➣ apéritif

Plijet en doa din➣ ça m'avait plu

Plijout a ra din➣ ça me plait

Plijout a rae din➣ ça me plaisait

O vezañ gwelet➣ d'avoir vu

mab, mibien (pl)➣ fils

arnodenn (où)➣ examen

treizh➣ passage

treizher (our)➣ passeur

Kement ha (hag)➣ tant qu'à

Menaj nevez ma mab➣ la nouvelle ferme de mon fils

 

• Chanson du jour : Ar bleiz diwezhañ.

Ar bleiz diwezhañ

Me eo ar bleiz diwezhañJe suis le dernier loup

A zo e Breizh o vevañqui vit en Bretagne

Ar re all ‘zo bet paketTous les autres ont été attrapés

Barnet, krouget ha devetJugés, pendus et brûlés

 

Tamallet e ‘oa bet outoAccusés ils ont été

Lonkañ holl denved ar vrode dévorer tous les moutons du pays

Gwashañ ‘zo, bugaligoùPire c'est, les petits enfants

Mammoù kozh ha merc'hedigoùles grand-mères et les petites filles

 

Me eo ar bleiz diwezhañ, a zo e Breizh o vevañ

 

Brasoc'h, gwashoc'h tamalloùLe plus grand et pire des reproches

Ar bleiz mevel an diaouloùLe loup valet des diables

‘Gas d'ar sabat ar sorserienDe mener les sorcières au sabbat

Ar bleiz, genou an ifernLe loup, gueule de l'enfer

 

Brasoc'h tamall ‘oa c'hoazhLe plus grand reproche était encore

Kas ar bed war an noazhD'envoyer le monde sur la paille

Lonkañ an heol hag al loarEngloutir le soleil et la lune

Ankoù, mestr war an douarAnkoù maître sur terre.

 

Me eo ar bleiz diwezhañ, a zo e Breizh o vevañ

 

'Vito '‘z eus stignet pezhioùPour eux on a tendu des pièges

Lasoù-krog, graet toulloùdes collets, fait des trous

En o c'hig lakaet arsenikDans leur viande mis de l'arsenic

Ha striknin en o lambigEt de la strychnine dans leur eau de vie

 

Tud yudas dre ar c'hoadoùLes gens hurlaient par les bois

Ganto a bep seurt armoùAvec eux, toutes sortes d'armes

Roet dezho arc'hant had aourOn leur donnait de l'argent et de l'or

‘Vit pakañ al loened paourpour attraper ces pauvres bêtes.

 

Me eo ar bleiz diwezhañ, a zo e Breizh o vevañ

 

• Pleustriñ Kentel 9 pajenn 84.

Te a : P'lec'h ‘oas dec’h da noz ?

 b : ‘Ba kêr, bez' ‘oa un abadenn gant ar Rolling-Stones

 a : Penaos ‘oa ?

 b : Mat ‘walc'h, met ‘lec'h ‘ oan azezet ‘gleven ket mat ‘pezh a ganent.

 

C'hwi a : P'lec'h ‘oac'h dec’h da noz ?

 b : ‘Ba kêr, bez' ‘oa un abadenn gantur skrivagner.

 a : Penaos ‘oa ?

 b : Mat ‘walc'h, met ‘lec'h ‘ oampazezet ‘gomprenemp ket mat ‘pezh a lavare.

 

Te a : P'lec'h ‘oas dec’h da noz ?

 b: ‘Ba kêr, bez' ‘oa un abadenn gant Alan Stivell

 a : Penaos ‘oa ?

 b :Mat ‘walc'h, met ‘lec'h ‘oan azezet ‘gomprenen ket mat ‘pezh a gane.

 

C'hwi a : P'lec'h ‘oac'h dec’h da noz ?

 b : ‘Ba kêr, bez' ‘oa un abadenn gant fentigellourien.

 a : Penaos ‘oa ?

 b : Mat ‘walc'h, met ‘lec'h ‘ oampazezet ‘glevemp ket mat ‘pezh a lavarent.

 

Te a : P'lec'h ‘oas dec’h da noz ?

 b: ‘Ba kêr, bez' ‘oa un abadenn gant akrobated

 a : Penaos ‘oa ?

 b :Mat ‘walc'h, met ‘lec'h ‘oan azezet ‘welen ket mat ‘pezh a raent.

 

C'hwi a : P'lec'h ‘oac'h dec’h da noz ?

 b : ‘Ba kêr, bez' ‘oa un abadenn gant un teoger.

 a : Penaos ‘oa ?

 b : Mat ‘walc'h, met ‘lec'h ‘ oampazezet ‘welemp ket mat ‘pezh a rae.

 

• Pleustriñ 2 Kentel 9 pajenn 84.

Il pleuvait plus souvent autrefois.Glao a rae aliesoc'h gwezhall

 Gwezhall glao a rae aliesoc'h.

Nous n'entendions pas ce que vous disiez.Ne glevemp ket ar pezh a lavarec'h.

Je comprenais l'anglais quand j'étais petit.Pa oan bihan komprenen saozneg

 Kompren a raen saozneg pa oan bihan.

Ils venaient en bus.Dont a raent gant ar c’harr-boutin (bus).

Tu ne voyais pas le chat venir ? Ne weles ket ar c'hazh o tont ?

• Pleustriñ 4 Kentel 9 pajenn 84.

1 aHo tud a gomze galleg pa oant bihan ? b  Raent ket, brezhoneg an hini a gomzent.

2 aHo tud a eve Breizh-Cola pa oant bihan ? b  ‘Raent ket, gwin an hini a event.

3 aHo tud a selaoue ar Beatles pa oant bihan ? b  ‘Raent ket, Ar Rolling-Stones an hini a selaouent.

4 aHo tud a zebre fritez pa oant bihan ? b  ‘Raent ket, yod-patatez an hini a zebrent.

5 aHo tud a gomze saozneg pa oant bihan ? b  ‘Raent ket, allamaneg an hini a gomzent.

6 aHo tud a dañse ar salsa pa oant bihan ? b  ‘Raent ket, gavoten an hini a dañsent.

7 aHo tud a lenne Liberation pa oant bihan ? b  ‘Raent ket, Ar Figaro an hini a lennent.

8 aHo tud a C'hoarie Tennis pa oant bihan ? b  Raent ket, D'ar Pallet an hini a c'hoarient.

Petra zo nevez ?

Disadorn, degemeret hor boa ma niz ba ker, bet e oamp o vale war an aod, amzer vrav a oa.

Disul, kasemp ober bag met serret a oa ar porzh abalamour m'ar mor ne oa ket awalc'h uhel,

ar c'henefeder mare a oa re vihan. Evit ur wech all vo.

• Geriadur

VOULOIR. Différents sens.

Fellel, Fallout, Fellout da (ub. ober …)vouloir, manquer, faillir, falloir

Fellout a ra dinje veux...

Faotiñ (faotañ). Petra a faot dit ?Que veux-tu ?

variante : Falvezañ, Falvezout da , Faziañ da,(...ober...)

Mennout, Venniñ (muté usuel)vouloir, faillir, penser, prétendre

Goull, (goulenn & ivouliñ, youliñ)vouloir, demander, désirer

Karet, kariñ, karoutvouloir bien

Kas (ober ub.)vouloir faire

Kaout ivoul (youl) Kaout droug (ouzh ub) en vouloir à quelqu'un

An dra-se a venn lavaret (a faot din laret)cela veut dire...

Petra ‘Ri ? ( ha ‘ri petra)que veux-tu ?

Petra Po ?que veux-tu boire, manger ...